Targeted Book Translation : Chapter 1: နောက်ကျ နေ့လည်စာ

Targeted Part 1

Britney Kaiser ဟာ Cambridge analytical ရဲ့ business development ရဲ့ director အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင် ခဲ့ပြီး သူ့ကုမ္ပဏီ Cambridge analytical ကတော့ facebook data တွေကို အလွဲ သုံးစားလုပ်ပြီး UK ရဲ့ brexit နဲ့ Trump ရဲ့ campaign တွေ မှာ ကူညီ ခဲ့တဲ့ ဆိုပြီး မကြာသေးခင်ကပဲ ပြိုလဲ သွားခဲ့ပါပြီး။ Kaiser ဟာ ဒီ အမှုနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး သက်သေခံ ထွက်ဆိုချက် တွေ ပေးခဲ့ပြီး သူကိုယ်တိုင် လဲ targeted ဆိုတဲ့ စာအုပ်ကို ကိုယ်တိုင်ရေးသား ပြီး နိုင်ငံတွေရဲ့ election တွေမှာ သူတို့ ကုမ္ပဏီ က ဘယ်လို နည်းလမ်း တွေ နဲ့ မဲပေးသူ တွေ ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် တွေ ပြောင်းသွားအောင် လုပ်ပစ်နိုင်ခဲ့တယ် ဆိုတာ အသေးစိတ် ရေးသားခဲ့ပါတယ်။ လေ့လာသူ တွေ အရတော့ အမေရိကန် ရွေးကောက်ပွဲ မှာ တကယ် အဆုံးအဖြတ် ပေးသွားတာ က မဲပေးသူရဲ့ ပေါင်း  138 သန်း ထဲက ၇ သိန်း မျှသော လူအရေအတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီ swing voter လို့ခေါ်တဲ့ မဲပေးသူတွေကို သူတို့ ကုမ္ပဏီ က digital media platform ကိုသုံးပြီး သူတို့ရဲ့ အပြုအမူ နဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက် တွေ ပြောင်းလဲ ပစ်ဖို့ စိတ်ပညာရှင် တွေ၊ data scientists တွေ၊ သချ်ာ ပညာရှင် တွေ အများအပြား အသုံးပြု ခဲ့တယ် လို့လဲ ရေးသားထားပါတယ်။ ဒီ Cambridge Analytical ကိစ္စ ဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းမှာ data rights ဆိုတာ လူတစ်ယောင်ရဲ့ human rights နဲ့ အတူတူပဲ ဆိုပြီး လှုပ်ရှားလာတဲ့ activists တွေ ရှိသလို ကမ္ဘာပေါ်မှာ ဒီပုံစံ အတိုင်းဆို free and fair election ဆိုတာ ရှိပါအုံးမလား ဆိုပြီး မေးခွန်းထုတ်လာသူတွေလဲ ရှိပါတယ်။ လက်ရှိ မှာတော့ brittney Kaiser ဟာ data rights activists အဖြစ်အနေ နဲ့ ရပ်တည် နေပြီး Facebook လို social media platform တွေကနေ နိုင်ငံရေး လှုံ့ဆော် ကြော်ငြာတွေ လုံးဝ ရပ်ဆိုင်းပစ်သင့်တယ် လို့ ပြောပါတယ်။ သူရေးတဲ့ စာအုပ်ကို တစ်ခန်းချင်းစီ ဘာသာပြန် ဖော်ပြ ပေးသွားပါမယ်။



အခန်း ၁
နောက်ကျ တဲ့ နေ့လည်စာ
၂၀၁၄ အစောပိုင်း

Alexander Nix: Cambridge Analytical ရဲ့ CEO

ကျွန်မ ပထမ ဆုံး အကြိမ် Alexandra nix ကို တွေ့ဖူးတာ က ထူထဲလှ တဲ့ မှန်တခါးချပ် တွေကတဆင့်ပါ။ ဒါကလဲ သူလို့ လူတစ်ယောက် ကို ကြည့်ဖို့ အကောင်းဆုံး မြင်ကွင်း ပါပဲ။ အဲဒီနေ့ က ကျွန်မ ရဲ့ အရမ်းရင်းနီးတဲ့ သူငယ်ချင်း ဖြစ်တဲ့ Chester Freeman စီစဥ်ထားတဲ့ နေ့လည်စာ ကို ကျွန်မ နောက်ကျ ပြီး မှ ရောက်သွားပါတယ်။ အဲဒီမှာ Chester ရဲ့ တခြား မိတ်ဆွေ ၃ ယောက်လဲ ရှိနေပါတယ်။ အဲဒီ ထဲက ၂ ယောက်ကိုတော့ သိပြီး ကျန်တစ်ယောက် ကိုတော့ မတွေ့ဖူးပါဘူး။ သူတို့ အားလုံးဟာ နိုင်ငံရေး နဲ့ လူမှုကွန်ယက် မှာ ကျွမ်းကျင် တဲ့ ပညာရှင်တွေကို ရှာနေကြတာပါ။ ကျွန်မ အနေနဲ့ နိုင်ငံရေး နဲ့ လူမှုကွန်ယက်ကို ကျွန်မ ရဲ့ ကျွမ်းကျင် တဲ့ ဧရိယာ အဖြစ် ယူဆထားပြီးသားပါ။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ Obama ရဲ့ 2008 campaign ရဲ့ digital media team မှာ ပါဝင် အလုပ်လုပ်ခဲ့လို့ပါပဲ။ အခုအချိန် မှာတော့ ကျွန်မ ရဲ့ Phd dissertation အတွက် သုတေသန လုပ်နေသလို လစာ ကောင်းကောင်း အလုပ် တစ်ခု ရဖို့လဲ ရှာနေတဲ့ အချိန် ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်မ ရောက်တဲ့ အချိန် က သူတို့ နေလည်စာ စားပြီးလို့ စကားစမြည် ပြောတဲ့ အချိန် ဖြစ်နေပါပြီ။ Chester လိုပဲ သူ့မိတ်ဆွေ ၂ ယောက် က အလယ် အာရှ နိုင်ငံ တစ်ခု ကပါ။ သူတို့ London ကိုစီးပွားရေး ကိစ္စ နဲ့လာရင်း Chester ကနေ တဆင့် သူတို့ နိုင်ငံရဲ့ လာမယ့် ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် ( e-mail နဲ့ social media campaign ) အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနိုင်မယ့် သူတွေ နဲ့ ချိတ်ဆက်ဖို့ ရောက်နေကြတာပါ။ သူတို့ အားလုံးကို ကျွန်မ ကောင်းကောင်း မရင်းနှီးပေမယ့် သူတို့ အားလုံးဟာ အရှိန် အဝါ ကြီးမားတဲ့ ကျွန်မ တွေ့ခဲ့ဖူးတဲ့ သူတွေလိုပဲ ဆိုတာ သိနေပါတယ်။  Chester ဟာ မကြာသေးခင် ကမှ သူ့နိုင်ငံရဲ့ ကုန်သွယ်ရေး နဲ့ စီးပွားရေး သံတမန် အဖြစ် သူ့ ဝန်ကြီးချုပ် က ခန့်အပ်လိုက်တာပါ။ သူ့ အောင်မြင်မှု အပေါ် ဂုဏ်ယူရင်း သူနဲ့ ကျွန်မ စတွေ့ခဲ့တဲ့ အကြောင်း တွေးမိနေပါတယ်။

2008 အမေရိကန် Denver မှာလုပ်တဲ့  ရဲ့ ဒီမိုကရက်တစ် ပါတီ  ညီလာခံတုန်းက Chester ဟာ ဆံပင် တွေ ရှုပ်ပွ နေတဲ့ ၁၉ နှစ်အရွယ် ကောင်လေး တစ်ယောက် ပဲ ရှိပါသေးတယ်။ အဲဒီ တုန်းက ကျွန်မ က Broncos stadium မှာ Hillary နဲ့ Obama လာတာက စောင့်နေရင်း နဲ့ သူနဲ့ စတွေ့ကြပြီး မိတ်ဆွေ ဖြစ်လာကြတာပါ။ သူနဲ့ ကျွန်မ မှာ တူညီ တဲ့ရည်ရွယ်ချက် တွေ ရှိကြပါတယ်။ သူရော ကျွန်မ ရော နိုင်ငံတကာ နိုင်ငံရေး နဲ့ သံတမန်ဆိုင်ရာ အလုပ် တွေ မှာ အောင်မြင်တဲ့ သူတွေ ဖြစ်ရမယ် ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် တွေ အတူတူထားခဲ့ကြတာပါ။ မကြာသေးခင် ကတော့ Chester က သူ့ရဲ့ သံတမန် ခန့်အပ်လွှာကို ကျွန်မ ဆီ ဂုဏ်ယူစွာနဲ့ ပို့လာပါတယ်။ ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်လဲ အခုအချိန် မှာ ကိုယ်ရည်ရွယ် ထားတဲ့ နယ်ပယ် မှာ ြေခလှမ်းချမိနေပြီ လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ Chester နဲ့ ကျွန်မ အပြင်မှာ ရပ်စကားပြောနေရင်း နဲ့ သူ့မိတ်ဆွေ ထဲက ကျွန်မ မသိ တဲ့ တစ်ယောက်ကို သူ လှမ်းဖိတ်ခေါ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီ ပုဂ္ဂိုလ် ဟာ ကျွန်မ ဘဝ ကိုရော ကမ္ဘာကြီး တစ်ခု လုံးကို ပါ ပြောင်းလဲ ပစ်မယ့်သူဆိုတာ အဲဒီတုန်းကတော့ မရိပ်မိခဲ့ပါဘူး။

Chester က သူ့နာမည် က Alexander nix လို့ခေါ်ကြောင်း၊ လက်ရှိမှာ ဗြိတိန် အြေခစိုက် ရွေးကောက်ပွဲ ကုမ္ပဏီရဲ့ CEO ဖြစ်ကြောင်း ၊ အဲဒီ ကုမ္ပဏီရဲ့ မိခင် ကုမ္ပဏီကတော့ SCL group, Strategic Communication Laboratories လို့ ခေါ်ကြောင်း ကျွန်မ ကို ရှင်းပြပါတယ်။ သူက ဆက်ပြောတာက SCL က သက်တမ်း ၂၅ နှစ်ကျော် ရှိတဲ့ ကုမ္ပဏီ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘည တစ်ဝှမ်း က နိုင်ငံ တွေရဲ့ ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာ တွေ အပြင် နိုင်ငံ အသီးသီးက ရွေးကောက်ပွဲ တွေ အတွက် လဲ အလုက်လက်ခံ လုပ်ပေးတဲ့ အကြောင်းပြောပြပါတယ်။ SCL ရဲ့ အြေခခံ လုပ်ဆောင်မှုကတော့ နိုင်ငံတွေရဲ့ သမ္မတ တွေ ၊ ဝန်ကြီးချုပ် တွေကို ရွေးကောက်ခံရအောင် လုပ်ပေးတာနဲ့, သူတို့ အာဏာ တည်မြဲအောင် လုပ်ပေးတဲ့ ကုမ္ပဏီ ဆိုတာ ကျွန်မ သဘောပေါက်လာပါတယ်။ မကြာခင် ကပဲ SCL group က Chester တို့ နိုင်ငံရဲ့ ဝန်ကြီးချုပ် ရွေးကောက် ပွဲ အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးနိုင်ကြောင်း ပြောပြလို့ Chester နဲ့ Nix တို့ ရဲ့ သိကျွမ်းမှုကို ကျွန်မ သဘောပေါက်လာပါတယ်။ Chester နဲ့ ကျွန်မ တို့ စကားပြောနေတဲ့ အချိန်ထိ nix က အထဲ မှာ ဖုန်းပြောနေတုန်းပါ။ သူ့ကြည့်ရတာ အရမ်း အလုပ်ရှုပ် နေပေမယ့် professional ဆန်တဲ့ အမူအရာ အပြည့် ရှိနေပါတယ်။ Chester ကတော့ မင်းသူ့ကို တွေုချင် မှာပါလို့ ပြောပါတယ်။

ကျွန်မ သူ့ကို စောင့်နေရင်းက ဒီလို ကုမ္ပဏီ တစ်ခုရဲ့ CEO ဆိုတာ ဘယ်လို အလုပ်များ လုပ်ပါလိမ့်လို့ တွေးနေမိပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ ကုမ္ပဏီ ဆိုတာ ကျွန်မ တစ်သက် မှာ ဒါပထမ ဆုံးစကြားဖူးတာပါ။ ကျွန်မ Obama campaign အတွက် အလုပ်လုပ်ခဲ့စဥ်က campaign managers ဆိုတာ ေရွးကောက်ပွဲ campaign တစ်ခု အတွက် မဲဆွယ်စည်းရုံးရေး တွေ လုပ်ပေးရတယ်၊ ဆိုတာလောက်ပဲ သိထားတာပါ။ 2008 obama campaign ပြီးတော့ David Axelrod လိုမျိုး professional campaign consultant တွေနဲ့ သိကျွမ်းခဲ့ဖူးပါတယ်။ David က Obama ရဲ့ chief strategist ပါ။ အဲဒီကနေ  ြဗိတိန် လေဘာ ပါတီ ရဲ့ အကြံပေး ဆက်လုပ်ပါတယ်။ Jim Messina ကဆိုရင် David ကို Washington ရဲ့ သြဇာ အကြီးမားဆုံး ပုဂ္ဂိုလ် ပဲလို့ သူ့ကို ရည်ညွှန်းခဲ့ပါတယ်။ 2012 obama campaign ပြီးတော့ သူ က အိမ်ဖြူတော် ရဲ့ chief of staff ဖြစ်လာပါတယ်။ အဲဒီကနေ တဆင့် David Cameron တို့Theresa May တို့ရဲ့ အကြံပေး အဖြစ် ထိ သူအောင်မြင်ခဲ့ပါတယ်။ David လို လူမျိုးရဲ့ အလုပ်ကို ကျွန်မ နားလည် ပေမယ့် ကုမ္ပဏီ တစ်ခု လုံးက လူတစ်ယောက် ရွေးကောက်ခံရရေးအတွက် ဝိုင်းအလုပ်လုပ်ကြတယ် ဆိုတဲ့ အဖြစ်ကိုတော့ ကျွန် မ မကြုံဖူးသေးပါဘူး။ Alexandra Nix ကို ကြည့်ရတာ သမရိုးကျ စီပွားရေး သမားပုံ မပေါက်ပါဘူး။ ြဗိတိန် မှာဆိုရင် သူ့ပုံစံကို posh လို့ ပြောကြမှာပါ။ ( Posh- စတိုင်ကျပြီး ချမ်းသာ ကြွယ်ဝသော) ။သူက နက်ပြာရောက် ကုတ် နဲ့ ပိုးသား နက်တိုင်ကို ဝတ်ဆင်ထားပါတယ်။ သူ့ရဲ့ တကိုယ်လုံး အပေါ်ကနေ အောက် ဖိနပ် အထိ ပြောင်လက်နေပါတယ်။ သူ့ဘေး မှာတော့  ရှေးပုံစံ ကြေးသော့ ပါတဲ့ဘသားရေ အိတ်တစ်လုံး ရှိနေပါတယ်။ ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်က အမေရိကန် သွေး ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း အပြည့်ပါပေမယ့် အထက်တန်းကျေင်းပြီး ကတည်းက အဂ်လန် မှာ နေခဲ့တာဆိုတော့ english တွေရဲ့ လူနေမှု ပုံစံကို ကောင်းကောင်း ရင်းနှီးပါတယ်။ Nix ရဲ့ ပုံစံ က လန်ဒန် အထက်တန်းလွှာ ရဲ့ အထက်တန်းလွှာလို့ ပြောရမယ့် ပုံစံ ထဲကပါ။ သူ့ရဲ့ စူးရှ တဲ့ အပြာရောင် မျက်လုံး၊ သေးသေးသွယ်သွယ် ကိုယ်နေဟန်ထားက ဘဝ မှာ စိတ်ဆင်းရဲစရာ ဘာတစ်ခုမှ မတွေ့ဖူးသလိုပါပဲ။ ကျွန်မ သူ့အသက်ကို ခန့်မှန်းကြည့်ပါတယ်။ Chester ပြောစကားအရဆိုရင် သူ က ကျွနိမ ထက် ၁၀ စုနှစ် တစ်ခုလောက်ပိုကြီး မှာပါ။ Nix ဖုန်းပြောပြီးသွားတာနဲ့ ကျွန်မ ကို ငယ်ပေါက်းကြီးဖော် လိုပဲ ရင်းရင်းနှီးနှီး နှုတ်ဆက်ပါတယ်။ သူရောက်တာနောက်ကျပေမယ့် ကျွန်မ တို့ ပြောနေတဲ့ စကားဝိုင်း မှာ သူပါဝင်ဖို့ ကြိုးစားပါတယ်။  မကြာခင် မှာပဲ စကားဝိုင်းကို nix က ဦးဆောင်သွားပါတယ်။

ကျွန် ကိုယ်တိုင် အကြံပေး အလုပ် အတွက် သင်ယူခဲ့တာ ဆိုတော့ nix ဘာတွေ လုပ်နေတာလဲ ဆိုတာ ကျွန်မ သိပါတယ်။  ကျွန်မ တို့ရဲ့ client ကို ဘယ်လို စကားပြောရမယ်၊ ဘယ်လို အကြံပေးရမယ် ဆိုတာ သင်ယူခဲ့ရပေမယ့် ကျွန်မ ကိုယ် ကျွန်မ nix နဲ့ ယှဥ်ကြည့်လိုက်တော့ သူ့ တဝက်တောင် ကျွန် မ မထူးချွန်တာ သိလိုက်ရပါတယ်။ သူ က သူ့ ကုမ္ပဏီ SCL ရဲ့ရာဇဝင် အရှည်ကြီးကို ပြောပြပါတယ်။ SCL ကို ၁၉၉၃ ကတည်းက တည်ထောင်ခဲ့ပြီး အဲဒီကစလို့ SCL ပါဝင်ခဲ့တာ ရွေးကောက်ပွဲပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ပါပြီ။ SCL အနေ နဲ့ နိုင်ငံပေါင်း ၅၀ ကျော် မှာ  နိုင်ငံတွေရဲ့ ကာကွယ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူသားချင်း စာနာမှု ဆိုင်ရာ ပရောဂျက်တွေ၊ ကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ Nix ပြောပြ နေတဲ့ သူတို့ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတွေ က အာဖဂန် နစ္စတန်၊ ကိုလမ်ဘီယာ၊ အိန္ဒိယ၊ ကင်ညာ၊ လက်ဗီးယား၊ နိုင်ဂျီးရီးယား၊ ပါကစ္စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင် ၊ ထရီနီ ဒတ်နဲ့ တိုဘာကိုး၊ တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ NIx ကိုယ်တိုင်လဲ SCL မှာ ၁၁ နှစ်ကျော် ရှိနေပါပြီ။ သူ့ အတွေ့အကြုံ နဲ့ အလုပ်တွေ အကြောင်း  ကြားရတာ ကျွန်မ အတွက် တော့ အထူးအဆန်း တွေချည်းပါပဲ။ ကိုယ့်ကိုကို လဲ သိမ်ငယ်စိတ် ဝင်မိပါတယ်။ SCL စတည်ထောင် တုန်းကဆို ကျွန်မ ၆ နှစ်၊ မူကြို ကျောင်းမှာပဲ ရှိပါသေးတယ်။ ကျွန် မ ရဲ့ obama campaign နဲ့ နိုင်ငံတကာ ပရောဂျက် တွေ မှာ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ အတွေ့အကြုံတွေက nix နဲ့ ယှဥ်ရင် ဘာမှ မပြောပလောက်ပါဘူး။ Nix က အခုဆိုရင် ငါတို့ကုမ္ပဏီ က အမေရိကား အတွက် စအလုပ်လုပ်နေပြီ" လို့ပြောပါတယ်။ SCL က အမေရိကား မှာ ရုံးဖွင့်ပြီးပါပြီ။ Nix ရဲ့ ရေတို ရည်မှန်းချက် က အမေရိကန် နဲ့ mid term election တွေ မှာ တတ်နိုင်သလောက် ပါဝင်ပြီး သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ မှာ ပါဝင်နိုင်ဖို့အထိ ထိုးဖောက် သွားဖို့ ပါ။ သူ့အနေ နဲ့ mid term election အတွက် client တချို့ ရပြီးထားပါပြီ။ အာကင်စော ပြည်နယ် အမတ် Tom Cotton, ဆိုရင် သူ့ client ပါ။ လာမယ့် ဆီးနိတ် ရွေးကောက်ပွဲ မှာ ဝင်ပြိုင်ပါမယ်။ မြောက်ကာရိုးလိုင်းနား က အမတ်တွေနဲ့လဲ ချိတ်ဆက်ပြီးတဲ့ အပြင်  သြဇာကြီး တဲ့ အမေရိကန် ဆိုင်ရာ ကုလ သံအမတ် John Bolton နဲ့လဲ အဆက်အသွယ် လုပ်ပြီးပါပြီ။ ကျွန်မ ကော်ဖီ သောက်နေရင်း နဲ့ nix ရဲ့ client တွေကို စိတ်ထဲကနေ ချရေးကြည့်နေပါတယ်။ သူတို့အားလုံးဟာ ရီပဘလစ်ကန် တွေ ချည်းပါပဲ။ ကျွန်မ ယုံကြည်ထောက်ခံတဲ့ ဒီမိုကရက် နဲ့တော့ ဆန့်ကျင်ဘက်တွေ ချည်းပါပဲ။ စိတ်သက nix လုပ်နေတဲ့ အထူး အဖွဲ့အစည်း တွေဖြစ်တဲ့ သေနတ် ဆန့်ကျင်ရေး လိုမျိုး အလုပ်တွေ ကြားတော့ မှ  ကိုယ်နဲ့ ကိုက်တာ ရှိပါသေးလားလို့ စိတ်သက်သာရာ ရပါတော့တယ်။ Nix က သူကိုယ်တိုင်ရောIသူ့ ကုမ္ပဏီ အတွက်ရော ဂုဏ်ယူ နေပါတယ်။ သူ အရမ်းကို အလုပ်များနေပြီး အနာဂတ်မှာ SCL ကနေ အမေရိကန် တစ်နိုင်ငံ တည်းကို အာရုံစိုကနိုင်မယ့် ကုမ္ပဏီ တစ်ခု ထွက်ပေါ်လာဖို့ ကြိုးစားနေတယ် လို့ပြောပါတယ်။ အဲဒီ ကုမ္ပဏီကတော့ Cambridge Analytica လို့ ခေါ်ပါတယ်။

 CA ကိုတည်ထောင် တာ တစ်နှစ်တောင် မပြည့်သေးပါဘူး။ ဒါပေမယ့် nix ကတော့ ဒီကုမ္ပဏီ ဟာ အပြောင်းအလဲ တစ်ခု ကို ဦးဆောင် တော့မယ် ၊ အဲဒီ အပြောင်းအလဲ မှာ Big Data နဲ့ Analytics တွေ က အဓိကနေရာ က ပါဝင်မယ် လို့ ပြောပါတယ်။ Nix ပြောတာက ဒီဂျစ် တယ် ခေတ် မှာတော့ data ရဲ့ တန်ဖိုး က အရင်ခေတ် က ရေနံ တန်ဖိုးကြီးသလို တန်ဖိုး အရမ်းကြီးတယ်။ Data collection လုပ်ရတာ ကလဲ လက်နက် ဝယ်ရသလိုပဲ။ Cambridge Analytica အနေနဲ့ အမေရိကန် လူထု နဲ့ ပတ်သတ် တဲ့ ဘယ်သူ မှ ထင်မထားတဲ့ data ပမာဏ ကို စုဆောင်းထားပြီး ဖြစ်တယ်။ ကုမ္ပဏီ ရဲ့ ကြောက်စရာ ကောင်းတဲ့ database ထဲမှာ ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး လူ တစ်ယောက်ချင်းစီ ရဲ့ အချက်အလက် ပေါင်း ၂၀၀၀ ကနေ ၅၀၀၀ လောက်အထိ ရယူထားပြီးသား ဖြစ်တယ်။ အဲဒီ ပမာဏ က လူပေါင်း သန်း ၂၄၀ စာလောက် ရှိတယ်။ Nix က စကားပြော ခဏ ရပ်ပြီး ကျွန်မ တို့ အားလုံးကို အကဲခတ် သလို ကြည့်နေပါတယ်။ သူ ဆက်ပြောတက data တွေ အများကြီး ရထားတာက အဖြေ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ဒီ data တွေ နဲ့ ဘာလုပ်ရမယ် ဆိုတာကို သိတာကမှ အြေဖပါ။ အဲလို လုပ်တဲ့နေရာမှာ ပိုပြီး သိပ္ပနည်းကျ နဲ့ ပိုတိကျ တဲ့ နည်းလမ်း တွေနဲ့ လူတွေကို အုပ်စုခွဲရပါတယ်။ လူတစ်ယောက် က ဒီမိုကရက်လား၊ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းသူ တစ်ယောက်လား၊ အကောင်းမြင် ဝါဒ သမား၊ တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူ၊ အစ ရှိသဖြင့် အုပ်စု ခွဲရပါတယ်။ နှစ်ပေါင်း များစွာ ကတည်းက cambridge Analytical ရဲ့ မိခင်ကုမ္ပဏီ  SCL group ရဲ့ လူတွေ ကို အုပ်စု ခွဲတဲ့ နည်း က  အပြုအမူ ဆိုင်ရာ စိတ်မ်းပညာ ရဲ့ အရမ်းကို  အဆင့်မြင့် တဲ့ နည်းလမ်း  တွေကို အသုံးပြုခဲ့တာပါ။ Nix  က ကျွန်မ တို့ကို သူ့ လုပ်ဖော်ကိုင်ဘက် တွေ အကြောင်းလဲ ပြောပြပါတယ်။ သူ့လူတွေ ထဲမှာ data scientists တွေ ပါတယ်။ စိတ်ပညာ ရှင် တွေပါတယ်။ သူတို့က ဘယ်သူ့ကို ဘယ်အချိန် မှာ ဘယ်လို message ပို့ရမယ် ဆိုတာ ကောင်းကောင်းသိတယ်။ကမ္ဘာပေါ် မှာ အတော်ဆုံးဆိုတဲ့ data scientists တွေကို သူငှားထားတယ်။ သူတို့က လူတစ်ယောက်ချင်းစီ ကို ဘယ်လိုနည်းလမ်း နဲ့ ဆက်သွယ်ရမလဲ ဆိုတာ သိတယ်။ လူတွေရဲ့ လက်ကိုင် ဖုန်းတွေ၊ ကွန်ပြူတာ၊ တက်ဘလက်၊ ်တယ်လီ ဗီးရှင်း အစ ရှိတဲ့ နည်းမျိုးစုံကိုသုံးပြီး ဆက်သွယ်ကြတယ်။ အဲဒါကို အနုစိတ် ချိန်ရွယ်ခြင်း ( micro targeting) လို့ ခေါ်ပါတယ်။

Cambridge Analyticaအနေနဲ့ လူတစ်ယောက်ချင်းစီ ကို သူတို့ အရင် ပုံစံ နဲ့ မတူဘဲ စဥ်းစားစေတာ၊  ပြုမူစေတာ ၊ နောက်ဆုံး အရင် နဲ့ မတူတဲ့ ဘက်ကို မဲပေးစေတာအထိ လုပ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအား ရှိပါတယ်။ ဒါတွေ လုပ်ဖို့အတွက် client  က ပေးတဲ့ ပိုက်ဆံကို ကောင်းကောင်း အသုံးချရတယ်၊ ရလဒ် ကောင်းတော့ ထွက်ဖို့ လိုတာပေါ့ လို့ nix  က ပြောပါတယ်။ Nix စကား ပြောနေတုန်း ကျွန်မ Chester ကို ကြည့်ပြီး nix နဲ့ ပတ်သတ်ပြီး သူဘယ်လို မြင်လဲ ဆိုတာ သိချင်လို့ သူ့ကို ဆက်သွယ် ဖို့ ကြိုးစားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သူရော၊ သူ့အဖော် ၂ ယောက်စလုံးရော nix စကား မှာ မျောပါနေကြ ပြီး nix အပေါ် အထင်ကြီး လေးစားတဲ့ မျက်လုံးတွေကို ပဲ တွေ့လိုက်ရပါတယ်။ Cambridge Analytics က စျေးကွက်မှာ လိုနေတဲ့ နေရာ ကို ဖြည့်ဆည်းဖို့ တည်ထောင်လိုက်တာပါ။ Obama တို့ ဒီမိုကရက် လူသိုက် က digital ဆက်သွယ် တဲ့ နည်းလမ်းကို 2007 ကတည်းက စသုံးခဲ့ကြပါတယ်။ သူ့ပြိုင်ဘက် ရီပဘလစ်ကန် တွေက ဒီ နည်းပညာ မှာ နောက်ကျ ကန်နေခဲ့ပြီး ၂၀၁၂ မှာ သူတို့ ဒီမိုကရက် တွေကို ရှံးပြီး မှ သူတို့ နောက်ကျ ခဲ့တဲ့ နေရာကို Cambridge Analytica အကူအညီ နဲ့ လိုက်ဖို့  ကြိုးစား ကြတာပါ။

Chester ရဲ့  သူငယ်ချင်း အလယ်အာရှ  နိုင်ငံ ဆို Internet အသုံးပြုမှု နည်းသေးတော့ Big data မရှိသေးပါဘူး။ ဒီလို အခြေ အနေ မှာ SCL  သူတို့ အတွက် စတင်ပြီး social media ကတဆင့် သတင်းစကား ဖြန့်ဖြူးဖို့ စတင် လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ အဲဒါအပြင် သမရိုးကျ မဲဆွယ် စည်းရုံးရေး နည်းလမ်း တွေဖြစ်တဲ့ မူဝါဒ ချမှတ်ပေးတာ၊ တစ်အိမ်ဆင်း တစ်အိမ်တက် မဲဆွယ်စာရွက်ဝေတာ အစ ရှိတဲ့ နည်းလမ်း တွေလဲ သုံးပေးပါသေးတယ်။ ကျွန်မ အတွက် တော့ Nix ပြောသမျှ က အထူးအဆန်း အံ့သြစရာ ချည်းပါပဲ။ သူက လူတွေရဲ့ အချကိအလက် တွေကိုသုံ့းပြီး နိုင်ငံ ရဲ့ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး တွေပါ ပြောင်းလဲ နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ ပြောပါတယ်။သူ့အနေနဲ့  ဘယ်ဘက်မှ မယိမ်းတဲ့  လူတစ်ယောက်ကို  တဖက်ဖက်    မဲပေးအောင် လုပ်ရတာ  လွယ်ပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အဲလိုလုပိတာဟာ အဲဒီလူရဲ့ ဆန္ဒ ကို ဆန့်ကျင်ပြီး လုပ်တာ မဟုတ်ပေမယ့်   လူတစ်ယောက် ရဲ့ ပုံမှန် ကျိုးကြောင်း ဆင်ခြင် ညဏ် နဲ့ သွေဖီစေပြီး သူတိူ့ရဲ့ အပြုအမူကို ပြောင်းပစ်တာတော့ သေချာပါတယ်။

Targeted Part 1 Contd
ကျွန်မ အနေဲ့ကတော့  ရွေးကောကိပွဲ မဲဆွယ်ရေး အတွက် အလုပ်စလုပ် တဲ့ ပထမဆုံးရက်ကတည်းက Big Data Analytics ဆိုတဲ့ ဘာသာရပ် အပေါ် စိတ်ဝင်စားခဲ့တာပါ။ ကျွန်မ ကိုယ်တိုင် က developer ရော၊ data scientists မဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မ တို့လို တခြား ၂၁ ရာစု မျိုးဆက်တွေ လိုပဲ  နည်းပညာ မျိုးစုံကို ဦးဦးဖျားဖျား ထိတွေ့ခွင့် ရပြီး ဒီဂျစ်တယ် ဘဝ မှာ ဖြတ်သန်း နေခဲ့တာပါ။ ကျွန်မ ကိုယ်တိုင်လဲ ရွေးကောက်ပွဲ အတွက် data ကို သုံးခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သာမာန် အသုံးပြုမှု လောက်ပါပဲ။ Obama ရဲ့ media team မှာ လစာမဲ့ intern အဖြစ်အလုပ်လုပ် ပေးတဲ့ အပြင် Howard Dean ရဲ့ ရွေးကောက်ပွဲ ရော၊ John Kerry ရဲ့ သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ပြီးတော့ obama ရဲ့ ဆီးနိတ် ရွေးကောက်ပွဲတွေ အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးဖူးပါတယ်။ အဲဒီ အချိန် က ဆုံးဖြတ်ရ ခက်နေတဲ့ မဲပေးသူ တွေကို email ပို့ဖို့ အတွက် data ကို သာမာန် လောက် သုံးဖူးပါတယ်။ Howard Dean ရဲ့ မဲဆွယ် ပွဲ ကတော့ ပထမ ဆုံးအကြိမ် အနေ နဲ့ မဲပေးသူ တွေကို ဆက်သွယ်ဖို့ Online ကို အဓိက ထား အသုံးပြူခဲ့တာပါ။

 ကျွန်မ ရဲ့ Data အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု က အဲဒီ အချိန် တုန်းက ခေတ်စားတဲ့ ခေတ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး ( revolution ) ဆိုတာ နဲ့ အတူတူ ယှဥ်တွဲ ပြီး ရှိနေပါတယ်။ obama ကို ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်း နဲ့ အာဏာ လွှဲပေးတာတောင် မှ obama အရွေးချယ် ခံရတာဟာ ကျွန်မ အတွက် revolution ကို ပထမ ဆုံး ထိတွေ့ခံစားမိ တဲ့ အတွေ့အကြုံလို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ Obama ပထမ အကြိမ် သမ္မတ အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရတဲ့ ညက ချီကာဂို မှာ ကျွန်မ ပါ အတူတူ ရှိနေပါတယ်။ လူမည်း တစ်ယောက် သမ္မတ ဖြစ်လာတာကို နိုင်ငံရေး အာဏာ သိမ်းခံရတယ်လို့ ခံစားရသူ တွေလဲ အဲဒီအချိန် က သန်းနဲ့ ချီ ရှိပါတယ်။ ကျွန်မ ကျောင်းသား ဘဝ က ဟောင်ကောင် မှာ တစ်နှစ် ကျောင်းသွားတက်ဖူးပါတယ်။ အဲဒီတုန်းက မြောက်ကိုရီးယား ကနေ ထွက်ပြေးလာတဲ့ ဒုက္ခသည်တွေကို တရုတ် နိုင်ငံရဲ့ မြေအောက် ရထားလမ်းကနေ တဆင့် ဘေးကင်းရာ ကို ပို့ပေးတဲ့ အလုပ်ကို စေတနာ့ ဝန်ထမ်း အဖြစ် လုပ်ဖူးပါတယ်။ ဘွဲ့ရပြီးပြီးချင်း ပဲ တောင်အာဖရိက ကို ထွက်ခွါ ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီမှာ လူမျိုးရေး ခွဲခြားမှုကို ဆန့်ကျင် တဲ့ညတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူတွေ နဲ့ အတူတူ ပရောဂျက် တစ်ခုကို အတူတူ လုပ်ဖူးပါတယ်။ အာရပ် နွေဦး တော်လှန်ရေး အပြီး မှာလဲ ကဒါဖီ အလွန် လစ်ဗျား အတွက် အလုပ်လုပ်ပေးဖူးပါတယ်။ ဒီလို အလုပ်တွေ လုပ်ရင်းနဲ့ ကျွန်မ ရဲ့ လွတ်လပ်ပြီး မှီခိုမှု ကင်းတဲ့ သံတမန် လုပ်ငန်း အပေါ် စိတ်ဝင်စားမှု က ကြီးထွားလာပါတယ်။ ကျွန်မ မှာ ကိုယ့်ကိုကို အစွန်း ၂ ခုရဲ့ အလယ်မှာ နေတတ် တဲ့ ထူးဆန်း တဲ့ အကျင့် တစ်ခု ရှိနေပုံ ရပါတယ်။ ကျွန်မ လေ့လာခဲ့ဖူးတဲ့ အထဲ မှာ  တရားမျှတမှုကို ရှာဖွေတာ၊ လဘ်စားမှု ကို ၊ ဒုစရိုက် သမား တွေကို ဖော်ထုတ် တာတွေ အတွက်  data ကို အကျိုးရှိရှိ သုံးလို့ရပါတယ်။

 ၂၀၁၁ ကျွန်မ ရဲ့ မဟာဘွဲ့ စာတမ်း ရေးတုန်းက ဝီကီလိ ရဲ့ အစိုးရ တွေ ဆီ က ပေါက်ကြားတဲ့ သတင်းအချက်အလက် တွေကို စာတမ်း ရဲ့ အဓိက သတင်း source အဖြစ် သုံးဖူးပါတယ်။ အဲဒီ data တွေက တော့ အီရတ်စစ်ပွဲ တုန်းက လူသားတုန်း သတ်ဖြတ် မှု တွေ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့တဲ့ ဆိုတာ ဖော်ပြ နေပါတယ်။ 2010 ကစ ပြီး Hacktivist လို့ ခေါ်ရမယ့် wiki leak တည်ထောင် သူ ္Julian Assange က လူသား တုန်းသတ်ဖြတ် မှု တွေ ကျူးလွန် ခဲ့တဲ့ အစိုးရ တွေကို သူတို့ရဲ့ အဓိက လျှို့ဝှက် အချက်အလက် တွေ ဖွင့်ချပြီး စစ်ကြေ ငြာ ပါတယ်။ အဓိက ထိုးနှက်ချက် ကတော့ အမေရိကန် အစိုးရ နဲ့ စစ်တပ်ကိုပေါ့။ အခု ကျွန်မ ရဲ့ သံတမန် နဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ  ပါရဂူဘွဲ့ စာတမ်း အတွက်  ကျွန်မ ရဲ့ Big Data အပေါ်စိတ်ဝင်စား မှု နဲ့ နိုင်ငံ ရေး အခြေအနေ တွေ ပေါင်းစပ်ပြီး Data က လူ့အသက် တွေ ဘယ်လို ကယ်တင် နိုင်မလဲ ဆိုတာ ကို လေ့လာနေပါတယ်။ ကျွန်မ အထူးစိတ်ဝင်စားတာက တော့ ကာကွယ်နိုင်မယ့် သံတမန် ဆက်ဆံရေး ( Preventive diplomacy) ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဥ်ပါ။ ကုလသမဂ္ဂ နဲ့ တခြား ္NGO အဖွဲ့ တွေ ပူးပေါင်းပြီး real time data ကို ဘယ်လို သုံးပြီး ၁၉၉၄ ရဝမ်ဒါ မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ လူမျိုးတုံး သတ်ဖြတ် မှု လိုမျိုး အဖြစ်အပျက် တွေကို ဘယ်လို တားဆီး နိုင်မလဲ ဆိုတာ အဖြေ ရှာဖွေ နေကြပါတယ်။

data ကို ကာကွယ်ရေး အမြင် နဲ့ စောင့်ကြည့်ခြင်း ( preventive data monitoring) မှာ ပေါင်မုန့်စျေးနှုန်း မြင့်တက် သွားတာကနေ တွစ်တာ ပေါ်မှာ လူမျိုးရေး ခွဲခြားတဲ့ စကားတွေ အထိ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီ data တွေကို အသုံးချ ပြီး သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း တွေ အနေနဲ့ ပြဿနာ တွေ ဆိုးရွားမလာခင် ကြိုတင် ကာကွယ်တားဆီး နိုင်ဖို့ ရည်ရွယ်ပါတယ်။ Data တွေကို သေသေချာချာ စုဆောင်းပြီး ဆန်းစစ်နိုင်မယ်ဆိုရင် လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှု တွေ၊ စစ်ရာဇဝတ် မှု တွေ ၊ နောက်ဆုံး စစ်ပွဲ တွေ မဖြစ်အောင် အထိ တားဆီး နိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ကျွန်မ အနေ နဲ့ Nix ပြောပြနေတဲ့ SCL group ရဲ့ data ပိုင်ဆိုင် မှု တွေ ရဲ့ အကျိုးဆက် ကို ပြောစရာ မလိုအောင် ကို သေသေချာချာ နားလည် ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ data အပေါ် ပြောဆို မှု တွေ၊ သူ့ရဲ့ revolution အပေါ် သုံးသပ်တဲ့ စကားလုံးတွေ က ကျွန်မ အတွက် တော့ သူ့ရည်ရွယ်ချက် နဲ့ အန္တရာယ် မကင်းတဲ့ နည်းလမ်း တွေ အပေါ် စိတ်မသက် မသာ ဖြစ်စေပါတယ်။ Nix သူ့ ကုမ္ပဏီ အကြောင်း မပြောဖြစ်တဲ့ အချိန် မှာတော့ သူနဲ့ ကျွန်မ ရဲ့ အရင် အလုပ်တွေ အကြောင်း စကားစမည် ပြောဖြစ်ပါတယ်။ Nix က ကျွန်မ ရဲ့ အရင် အလုပ်တွေ အကြောင်း အသေးစိတ် မမေးတာကပဲ ကျွန်မ ကို စိတ်သက်သာ ရာရစေပါတယ်။ nix အလုပ်လုပ် ပေးနေတဲ့ လူအားလုံးလိုလို ဟာ အမေရိကား မှာတော့ ကျွန်မ မထောက်ခံ သူတွေ ချည်းပါပဲ။

ကျွန်မ စိတ်ထင် Chester ရဲ့ မိတ်ဆွေ တွေ က nix ကို ရွေးချယ် လိမ့်မယ် မထင်ပါဘူး။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ nix ရဲ့ ပြောပုံ ဆိုပုံတွေ က သူတို့ နိုင်ငံ အတွက် ဆိုရင် သိပ်ကို ကြီးကျယ် နေပြီး မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်စရာ တွေပါ။ Nix ကျွန်မ တို့ရဲ့ တွေ့ဆုံ ပွဲကနေ ပြန်ဖို့ ပြင်ဆင် နေတော့ ကျွန်မ တို့ အားလုံးသူ့ကို နှုတ်ဆက် ဖို့ လုပ်ကြပါတယ်။ အပြင် ဘက် အေးနေ တဲ့ရာသီ ဥတု ထဲ မှာ ကျွန်မ တို့အားလုံး ဘာမှ မပြောဖြစ်ဘဲ မိနစ် အနည်းငယ်လောက် ဒီအတိုင်း ရပ်နေကြပါတယ်။ အဲဒီလို ဖြစ်တာကို သည်းခံနိုင်လ့ မရှိ တဲ့ Chester က " ဟေ့၊ ငါ့ရဲ့ ဒီမိုကရက်တစ် အကြံပေး သူငယ်ချင်း နဲ့  ဒီဘက်က ရီပါဘလစ်ကန် သူငယ်ချင်း တို့ အတူတူ တွေ့ဆုံသင့်တယ် " လို့ ထပြီး အရွှမ်းဖောက်ပါတော့တယ်။ Nix ရဲ့ Chester ကို လှမ်းကြည့်လိုက်ပုံက ထူးဆန်းပြီး စိတ် အနှောက်အယှက် ဖြစ်သွားပုံရပါတယ်။

 nix က သူ့အိတ်ထဲ လက် နှိုက်လိုက်ပြီး ပြန်ထုတ်လိုက်တော့ လိပ်စာ ကဒ်တွေ အထပ်လိုက်ပါလာပါတယ်။ အဲဒီထဲက မှ သူ့လိပ်စာ ကဒ်ကို ရွေးချယ်ပြီး ကျွန်မ ကို လှမ်းပေးလိုက်ပါတယ်။ သူ့လိပ်စာ ကဒ်မှာတော့ Alexandra James Ashburner Nix လို့ နာမည် အပြည့်အစုံ ရေးထားပါတယ်။ အဲလိုပေးပြီး တော့  " ကျွန်တော် ခင်များကို အရက်မူးအောင် တိုက်ပြီး ခင်များရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက် တွေ ခိုးအုံးမှပဲ" လို့ စနောက်ပြီး ပြောလိုက်ပါတယ်။ ကျွန်မ အတွက် တော့ သူ ဒီလို ပြောတာဟာ တစ်ဝက် ပဲ စနောက်တဲ့ သဘောပါတယ် လို့ ထင်လိုက်မိပါတော့တယ်။

ဆက်ရန်။